3V CLUB

Ẩn mình giữa núi rừng Tà In thanh vắng là một thác nước cao hùng vĩ. Thác có một vẻ đẹp vừa huyền bí vừa mơ màng. Ai đã một lần đi qua chắc khó quên những ấn tượng về dòng thác cũng như vẻ đẹp hoang dã của nó giữa núi rừng hùng vĩ.

Từ vách đá cao chừng 70 mét, một dòng nước lớn chia làm ba nhánh đổ thẳng xuống lòng suối sâu; những tia nước đuổi nhau, phóng nhanh như tên bắn, bụi nước bốc mù mịt cả một vùng thật là huyền ảo. Ở xa chừng hai, ba cây số ta cũng đã nghe thấy tiếng nước reo ì ầm. Trải dài dưới chân thác là một bãi đá rộng, có nhiều tảng đá lớn gợi nên sự tưởng tượng lý thú cho du khách khi có dịp “dừng chân lãng du”. Tương truyền thì đó chính là xác của các loài cầm thú, chim muông và có cả con người bị chết hóa đá khi tụ tập ở đây để nghe âm thanh huyền diệu phát ra từ lưỡi con cá sấu.

Tương phản với sự mạnh mẽ của dòng thác, cảnh vật ven bờ rất nên thơ. Bên phải thác, trên vách đá cheo leo một cây si già buông những cánh tay dài xuống thác như thể đang đùa vui với dòng nước. Rồi những cành cây, dây leo mềm mại bò trên vách đá. Đây đó, thỉnh thoảng xuất hiện những chùm phong lan trắng muốt từ các cành cây rũ xuống điểm trang.

Bên trái thác, men theo con đường mòn nhỏ, ta sẽ gặp một hang đá có vách dựng gần như một giao thông hào đi sâu vào lòng thác gợi cho khách lòng ham muốn khám phá.

Jráiblian - đó là cái tên quen thuộc mà đồng bào Churu trong vùng vẫn thường gọi dòng thác hùng vỹ này. Jráiblian - có nghĩa là thác đá cao. Nhưng về sau thác còn có tên gọi là thác Bảo Đại. Vì trong những năm tháng làm vua, Bảo Đại thường đi săn qua vùng này. Thác Jráiblian là điểm được ông chọn làm nơi dừng chân nghỉ ngơi, thư giãn sau những ngày đi săn.
Ngày nay, đồng bào Churu trong vùng vẫn còn lưu truyền một truyền thuyết lý giải về sự xuất hiện của thác Jráiblian.

“Chuyện kể rằng, ngày xưa ở vùng Ktun có hai cậu cháu, người cậu tên là Zuwar, người cháu là Stak. Hai cậu cháu thường rủ nhau đi bắt cá. Một hôm nọ ra suối suốt cả ngày mà vẫn không bắt được một con cá nào. Chiều đến, đói rã cả người, hai cậu cháu vẫn chưa tìm được gì để lót dạ. Và khi hoàng hôn bắt đầu buông xuống thì hai người cùng nhìn thấy một quả trứng lớn nằm trong hốc đá. Cậu Zuwar định lượm nhưng Stak ngăn không cho; một lát sau Stak cũng muốn lượm nhưng Zuwar lại can ngăn vì sợ... Hai người giằng co nhau mãi và đến cuối cùng thì họ quyết mang luộc. Khi trứng được luộc chín, hai cậu cháu lại dành nhau về chuyện ăn thử. Zuwar thì nói mình già rồi, có chết cũng không sao nên đòi ăn trước. Stak cũng không chịu, sợ cậu chết nên cố đòi ăn trước. Cuối cùng cháu Stak ăn được trước. Ăn xong, thấy ngứa hết cả mình mẩy, bèn nhờ cậu gãi giùm nhưng vẫn không hết. Càng gãi càng ngứa, hoảng quá Stak nhảy xuống suối ngâm mình trong nước. Một lúc sau người lớn bằng con bê và đến sáng đã lớn bằng con trâu. Zuwar buồn quá đành để cháu lại chạy về báo với người trong nhà. Khi mọi người trong gia đình chạy ra thì Stak vẫn sống mà một phần chân tay đã có vẩy như cá sấu, phần dưới mọc một cái đuôi dài. Stak ngẩng đầu lên nói với cha mẹ rằng: mình sẽ không sống làm gì nữa khi biến thành cá sấu, nên xin cha mẹ trước khi chết được ăn đủ trâu, bò, gà, vịt mỗi thứ bảy con. Người nhà liền làm theo nhưng Stak vẫn không chết, mà lúc này người đã lớn bằng cái nhà dài. Trong họ hàng nhà Stak bắt đầu có sự bàn cãi, giằng co nhau, có nên để cho nó sống nữa hay không. Cuối cùng họ cắt một miếng mâm sắt nung đỏ và mang tới nói là một miếng thịt đỏ rồi ném cho Stak, lúc này đã là một con cá sấu khổng lồ. Nuốt xong, nó nằm vật ngửa ra chết, xác nằm chắn ngang giữa suối. Lưỡi nó thè ra, nước tràn qua lưỡi tạo nên âm thanh hay hơn cả tiếng đàn. Hay đến nổi trứng gà trong tổ cũng lăn tới bờ suối để nghe. Tất cả các loài muôn thú và dân trong vùng đều bị mê hoặc bởi âm thanh kỳ lạ đó, bỏ cả công ăn việc làm tới nghe đến nỗi phải chết đói.

Vua Chàm liền sai 100 người buộc dây kéo cái lưỡi ra. Nhưng kỳ lạ thay, cái lưỡi cứ dài ra rồi lại co rút lại làm cho cả đoàn người lăn tõm xuống vực sâu mà chết. Thương hại con người, “Giàng” liền sai một con chim đen xuống mách bảo: phải lấy da ông già làm dây mới kéo được. Mừng quá, vua Chàm liền sai người rao tìm người già tình nguyện chết để cứu dân làng. Vừa lúc đó có một cụ già chống gậy tới xem, biết chuyện ông liền bước tới trước vua Chàm xin được chết. Vua Chàm mừng rỡ sai người mổ trâu bò làm tiệc thết đãi ông già, sau đó mổ lấy da bện thành dây thừng để kéo. Quả nhiên cái lưỡi bị gãy văng ra khắp nơi, dính cả vào cây lồ ô, cây tre bên cạnh. Nhưng cái lưỡi vẫn còn ba phần lớn. Một thành thác Jráiblian, một phần văng tới vùng Tu Tra (thuộc huyện Đơn Dương bây giờ) và một phần ở Ma Bó thành suối. Cũng vì vậy mà ngày nay tre và lồ ô là những loại cây có khả năng phát ra âm thanh nên được sử dụng làm các loại nhạc cụ.”
Jráiblian hay thác Bảo Đại là một trong những thắng cảnh còn giữ được nhiều vẻ đẹp hoang dã của Lâm Đồng, hứa hẹn một tiềm năng du lịch đầy triển vọng.

Thác Gougah nằm cách Đà Lạt 30 km và cách đường quốc lộ 20 chừng 300 mét (từ Đà Lạt về thành phố, qua khỏi thị trấn Liên Nghĩa 8 km gặp một ngã ba rẽ phía tay trái). Tên thác Gougah là do người dân bản địa đặt còn tên Ổ Gà là do người Kinh đặt.

“Theo các truyện cổ Nam Tây Nguyên thì xưa kia Gougah vốn là một vực sâu kho báu của hoàng hậu Naf Biút (nước Chiêm Thành - Chăm). Naf Biút vốn người Việt, lấy vua Chăm, nàng được vua rất sủng ái, để chữa bệnh cho nàng có quần thần tâu phải xây mộtcung điện ngoài vương quốc Chămpa để hoàng hậu dưỡng bệnh và vua Chăm đã chấp thuận. Về sau hoàng hậu mất, nhà vua cho chôn cất ở nơi hoang dã ấy và cho chôn theo một kho tàng vàng, ngọc để hoàng hậu dùng.”

Còn theo một truyện dã sử khác của người Chăm thì hoàng hậu Naf Biút chính là Huyền Trân Công Chúa.

"Chuyện kể rằng vùng đất này xưa kia được bà con bộ tộc SRê chọn làm nơi sinh sống, họ sống du canh du cư. Có lần đến mùa giáp hạt, thiếu cái ăn, cả bon (bon là đơn vị cư trú của người SRê) phải sống trong cảnh đói nghèo. Với trách nhiệm cao nhất, vị già làng đã một mình lặn lội khắp núi rừng để săn bắt, kiếm cái ăn cứu sống con em bon. Sau nhiều ngày vất vả không kiếm được gì, già làng dừng chân, gối đầu lên tảng đá bên dòng thác cuồn cuộn để lấy lại sức. Bỗng ông phát hiện một vị thần chói lọi đứng trên đỉnh cao của thác từ lúc nào không hay.

Dường như hiểu được nỗi lòng của già làng, vị thần đã dẫn già làng xuống vách núi được tạo dựng bởi hai bờ đá cao thẳng đứng, nhìn từ trên cao ta có cảm tưởng như một cánh cửa đá khổng lồ vừa được hé mở. Vừa qua hết vách đá là một hồ nước khá rộng...vị thần bỗng dưng biến mất. Tại đây, già làng đã bắt được rất nhiều cá mang về kịp thời cứu đói cho bon. Kể từ đó bà con bộ tộc SRê gọi dòng thác này là Liang Mpông Yàng - có nghĩa là thác Cửa Thần. Dòng thác có độ cao khoảng 15 mét, ngày đêm cuồn cuộn xối xả tạo nên một dòng suối bạc trắng, nhìn tựa như chòm râu của vị thần đã cứu dân."

Nếu tiếp tục ngược theo dòng suối chính, vượt qua ghềnh đá cheo leo, luồn mình qua những lùm cây nguyên sinh, nước vẫn cuồn cuộn trải mình trên nền đá...vừa khi thấm mệt du khách lại được tận hưởng vẻ đẹp của một thác nước thấp hơn, nhưng rộng hơn và cũng êm ả hơn mang tên Liang Pe KBít - thác Khát Vọng - theo bà con đó là tên của một loài cá có cánh chuyên sống nơi thác ghềnh, khi chiều xuống nó lại búng nhảy lên mặt nước để ngắm nhìn vẻ đẹp của đất trời, và để tận hưởng cái không khí trong lành của núi rừng thiên nhiên...

Cụm thác nước vừa kể là một tiềm năng du lịch bấy lâu đang bị lãng quên mặc dù chỉ cách Đà Lạt khoảng 17 km về hướng Tây Nam, thuộc xã Tà Nung, một xã có gần 60% dân cư là đồng bào dân tộc thiểu số. Nếu có một vị thần nào đó biết khai thác thì sẽ biến vùng đất này trở thành một địa chỉ du lịch sinh thái kết hợp khám phá văn hóa dân tộc bản địa rất hấp dẫn. Hiện tại con đường từ thác Cam Ly dẫn về Tà Nung đã được trải nhựa (chỉ còn lại vài ba cây số do địa hình hiểm trở đang thi công dang dở) rất thuận tiện để du khách đặt chân đến khám phá và chinh phục vẻ đẹp của thiên nhiên và đời sống của bà con bộ tộc SRê giữa đất trời Nam Tây Nguyên này.

Từ trung tâm thành phố, du khách đi về hướng Thái Phiên hoặc Chi Lăng chừng 6 km, rẽ về hướng tay phải, men theo con đường nhỏ, du khách sẽ gặp hồ Than Thở. Con đường đất hẹp uốn lượn quanh bờ hồ phủ cỏ và vô vàng cúc dại, càng làm quang cảnh nơi đây thêm phần thơ mộng.

Xung quanh hồ Than Thở là những câu chuyện, những truyển thuyết về tình yêu làm lay động lòng người.

“Người ta kể rằng, cuối thế kỷ XVIII, năm 1789, vua Quang Trung từ Huế ra Bắc đánh đuổi quân xâm lược nhà Thanh. Thời ấy nghĩa sĩ các nơi đều tòng quân. Trên cao nguyên Lang Biang, bên bờ nước biếc, có đôi trai gái yêu nhau thường hò hẹn, chàng trai tên là Nguyễn Tùng và cô gái tên là Mai Nương. Khi được biết vua Quang Trung kêu gọi toàn dân Việt đánh đuổi quân Thanh xâm lược, Nguyễn Tùng đã chia tay Mai Hương lên đường theo tiếng gọi của núi sông. Ít lâu sau, nghe tin Nguyễn Tùng tử trận Mai Nương đau buồn và nàng đã chết theo người yêu. Mộ Mai Nương nằm bên bờ hồ. Không bao lâu sau, Nguyễn Tùng thắng trận trở về, biết Mai Nương không còn chàng nguyện ở vậy suốt đời cho trọn vẹn tình chung. Vài năm sau, triều đại tây Sơn sụp đổ, Nguyễn Ánh chiếm Phú Xuân. Được tin Nguyễn Tùng mất hết hy vọng, đau đớn vì tình riêng, xót xa vì vận nước, Nguyễn Tùng đã nhảy xuống hồ chết theo Mai Nương, chết theo sự nghiệp của anh hùng áo vải cờ đào. Từ đó, mỗi buổi sáng sớm hoặc khi hoàng hôn thả những tia nắng cuối ngày, ngàn thông bên hồ nổi lên khúc nhạc bi hùng như than thở và ca ngợi đôi trai tài gái sắc vì nước trọn tình. Vì thế mà người ta gọi là Hồ Than Thở. Tên hồ đã có khoảng 200 năm nay, khi người Việt đầu tiên lên Đà Lạt.”

Chuyện xưa, tích cũ là thế, xong thực tế Hồ Than Thở khởi thuỷ chỉ là một hồ nhỏ. Về sau người Pháp cho làm đập chặn nước tạo thành hồ và đặt tên là hồ Lac Des Soupris, nhưng đến ngày 22 tháng 12 năm 1956 trở lại tên hồ Than Thở. Sau năm 1975, hồ Than Thở được gọi là hồ Sương Mai. Nhưng nhân dân Đà Lạt và du khách khi nhắc đến hồ này mọi người vẫn thường gọi là hồ Than Thở. Năm 1990, chính quyền thành phố quyết định khôi phục lại tên cũ: hồ Than Thở. Ngày nay, hồ Than Thở được tôn tạo thành một công viên giải trí với những bồn hoa, thảm cỏ, những trò chơi đu quay, xe đạp nước...nhưng vẫn giữ được nét huyền hoặc vốn là cái “hồn “ của Hồ Than Thở.